Huk serii artyleryjskiej przerywa cisze nocna 2 stycznia 1945, nad mala miejscowoscia Ville au Montois polozona we wschodniej czesci Francji na granicy Luksemburga. Bitwa o Ardeny trwa, front jest blisko. Mieszkancy dopiero co uwolnieni przez amerykanskich zolnierzy zyja wciaz jeszcze atmosfera wojny. I wlasnie tego pamietnego wieczoru wskutek ogromnego wybuchu, niebo przybralo kolor czerwieni przyciagajac uwage mieszkancow wioski . Stali sie naocznymi swiadkami strasznego wydarzenia. Stojac na progu swoich domostw zobaczyli plonacy Lancaster PB823, ktory spadajc zerwal dachy zabudowan, by rozbic sie calkowicie 2 km dalej na pobliskich polach. Polska zaloga poniosla smierc na miejscu . Ci, ktorzy w te ciemna noc spiesza na miejce wypadku znajduja palace sie szczatki samolotu rozproszone na odleglosc kilkunastu metrow. Trzeba czekac ranka, by moc zgromadzic ciala przykryte juz sniegiem. Brunon, Maksymilian, Viktor, Stefan, Walenty, Romuald, Jan opuscili ten swiat i nie zobacza juz zblizajacego sie zwyciestwa., o ktore od poczatku tragicznego wrzesnia 1939 tak zawziecie walczyli przeciw hordom niemieckim napadajacym na ich ojczyzne.Piecioletnia epopeja nieustannej walki na obczyznie, pelnej cierpien, obaw, nadziei i marzen zakonczyla sie upadkiem tak blisko celu.

?	Stefan Zielinski kawaler, dekorator teatru w Krakowie, urodzony w Brzyznie kolo Chelmu 4/08/ 1916, wstepuje do armii w lutym 1938, uczestniczy w kampanii 1939, udaje mu sie kontynuowac walke z armia francuska w Syrii, nastepnie przywdziewa brytyjski mundur zostaje ranny pod Tobrukiem (Tobrouk), po dlugich podrozach po Indiach, Ameryce Poludniowej w kwietniu 1943 wklada mundur RAF. W stopniu sierzanta obsluguje radio, zadnego zdjecia nie znaleziono.
Maksymiliam Wrus, zonaty, urodzony 28/04/1908 w Bydgoszczy, w 1926 wstepuje do polskich sil powietrznych, walczy we wrzesniu 39, unika niewoli, i znajdujemy go we francuskiej armii lotniczej w 1940, po zawieszeniu broni przywdzial brytyjski mundur w marcu 1940. W stopniu sierzanta jest mechanikiem.
	Wiktor Omiotek, kawaler, urodzony w Roki, 25/08/1920, mieszka w Staszycowie kiedy Zwiazek Radzicki napada na Polske. Pozna pieklo obozow rosyjskich , uwolniony w 1941, we wrzesniu 1942 zaciaga sie do RAF. W stopniu sierzanta jest nawigatorem.
Brunon Janas, urodzony 1/06/1915 w Niedobczycach, Rybnik, kawaler wstepuje do polskiej armii lotniczzej w1936, bierze udzial w walkach 39, wstepuje do francuskiej armii lotniczej w Lyonie w 1940, nastepnie w sierpniu przylacza sie do RAF. Uczestnik Squadron 301 od 1941 do 42 , bierze udzial w roznego typu operacjach a nastepnie przylaczy sie do operacji wojennych w 1944 z Squadron 300. Posiada stopien Squadron Leader jest pilotem..
	Walenty Hejne, urodzony 3/02/1918 w Grojcu, kawaler, wstepuje do armii w listopadzie 1938, uczestniczy w walkach 1939 roku, kontynuuje walke we Francji i nastepnie przystepuje do RAF w 1940 roku. Posiada stopien sierzanta/Chef jest strzelcem broni maszynowej.
Romuald Drozdowicz, urodzony 20/02/1912 w Osciewicze, Dzisna, zonaty, zmobilizowany w sierpniu 1939, jest wiezniem Armii Czerwonej i internowany w glebi Zwiazku Radzieckiego. Uwolniony przylacza sie do armii brytyjskiej na Bliskim Wschodzie i nastepnie wstepuje do RAF w kwietniu 1943.Posiada stopien sierzanta jest strzelcem broni maszynowej.
	Jan Banys, urodzony 26/10/1916 w Golczowicach, kolo Olkusza, zonaty, wstepuje do armii w listopadzie 1935. Uczestniczy w kampanii 1939 roku, dostaje sie do Francji a nastepnie do Anglii. Posiada stopien Warrant Officier ( Adjudant ) jest bombardierem.

Lot Lancaster du SQ300 nad Holandia w marcu 1945

Ostatni lot PB823

Lancaster jest czterosilnikowym samolotem wazacym ponad 30 ton. Z tego samolotu RAF bombardowalo noca.Le PB823 BH-T startuje o 15H16 z Faldingworth , by dolaczyc do 500 innych Lancaster, celem ich misji byl Nuremberg. To bedzie udana operacja dla Bomber Command, jednakze 10 samolotow juz nie powroci …

Nasze poszukiwania zaprowadzily nas do radarzysty Junker 88 niemieckiego mysliwca, ktorego pilot przyznaje, ze tego dnia okolo 20 godz., w tym sektorze, zwyciezyl na czterosilnikowcu. Jest to jedyne zwyciestwo zakomunikowane w tym czasie. Obok PB823 kilka kilometrow dalej, spada inny Lancaster. Z raportu Kanadyjczykow, ktorzy przezyli wynika, ze DCA bylo przyczyna straty samolotu. Mozna zatem z duzym prawdopodobienstwem przypuszczac; ze Junker88 z baza w Kintzingen, byl napastnikiem polskiego Lancaster. Na koncie pilota pod koniec wojny widnieje 60 zwyciestw na bombowcach.

Ciala beda zgromadzone i zidentyfikowane rankiem przez amerykanska wojskowa policje. Stan niektorych z nich nie pozwolil na pewna identyfikacje , jak rowniez ich pochowanie na prowizorycznym cmentarzu wojskowym Grand Failly (54) , trzej z nich spoczna we wspolnej mogile.
Po jakims czasie zostali przemieszczeni na cmentarz Pierrepont. To bylo w 1964 ich ciala zostaly dolaczone do poleglych z 1ère DGO na polskim cmentarzu wojskowym w Dieuze .

insigne du SQ300

Wszyscy nosili umundurowanie Royal Air Force i nalezeli do Squadron 300 de la Polish Air Force, jednostka bombowca zlozona z polskich pilotow, pod brytyjskim dowodztwem . Od poczatku konfliktu, Brytyjczycy utworzyli jednostki, w ktorych byli zgrupowani piloci tej samej narodowosci. I tak eskadry polskich mysliwcow udegraly znaczaca role w walce Anglii. Ponad 1900 polskich lotnikow straci zycie miedzy 1939 a 1945 r .1000 wrogich samolotow zostana rozpoznane i zniszczone przez polskie jednostki i 15 000 ton de bomb zostanie zrzuconych na Reichprzez bombardowcow PAF .

Dzieki naszym poszukiwaniom odnalezlismy trzy rodziny w Polsce tzn. Banys , Hejne i Janas. Nadal poszukujemy pozostalych rodzin . Dzieki naszemu przedsiewzieciu , brat pilota Pawel Janas 86 lat mogl w 2002 po raz pierwszy skupic sie nad mogila brata , ktorego opuscil 60 lat wczesniej w Anglii.
Jesli Panstwo maja mozliwosc nam pomoc , abysmy mogli dotrzec do pozostalych rodzin Polsce lub maja Panstwo wiecej informacji na ich temat, prosimy o konatkt.

J.P. Gaillot
jpgaillot@beskid.com

Database Polish Soldiers